Với sự phát triển vượt bậc của công nghệ, cách thức và thủ đoạn thu thập, chiếm đoạt thông tin của tội phạm mạng ngày càng tinh vi khiến cho người dùng khó lòng đề phòng. Chỉ đến khi bị tấn công bởi các cuộc gọi rác, hoặc tài khoản ngân hàng, thẻ thanh toán tín dụng bị trừ tiền một cách bất ngờ thì nhiều người mới nhận ra rằng thông tin cá nhân của mình đã bị xâm hại. Vậy, làm thế nào để hạn chế điều này xảy ra? Trước hết, hãy cùng tìm hiểu các nguyên nhân bị leak thông tin cá nhân.
Leak nghĩa là gì trên mạng?
Leak là gì? Ở đây Leak có nghĩa là sự lộ ra, rò rỉ ra ngoài. Cụ thể, một “bộ phim bị leak” tức là bộ phim đó bị rò rỉ, phát tán trên mạng trước thời điểm công chiếu được ấn định trước đó. Hay “MV bị leak” cũng vậy, đó là khi một MV chưa đến ngày phát sóng như kế hoạch đã bị lộ ra ngoài, khiến ai cũng có thể xem trước.
Các nguyên nhân bị leak thông tin cá nhân
Trên bao bì chuyển phát nhanh có ghi thông tin họ tên, số điện thoại, địa chỉ của người mua hàng trực tuyến. Những chiếc vé tàu đã qua sử dụng, vé máy bay…đều có thể bị những kẻ trục lợi khai thác. Việc tùy ý vứt bỏ danh thiếp, số thẻ ngân hàng, hồ sơ tiêu dùng và các thông tin khác của chủ thẻ cũng gây rò rỉ thông tin cá nhân.
Thông tin rò rỉ trên mạng xã hội
Nguyên nhân bị leak thông tin đầu tiên đó là trong quá trình sử dụng công cụ mạng xã hội để tương tác trực tuyến, người dùng vô thức tiết lộ tên, chức vụ, đơn vị và các thông tin khác; cha mẹ vô tình tiết lộ tên, trường học và cộng đồng của con mình khi chia sẻ với bạn bè.
Một số cư dân mạng quên xóa thông tin nhạy cảm như số ID, mã QR… khi gửi thẻ, vé tàu và thẻ lên máy bay cho bạn bè của họ…Những chi tiết nhỏ này của mạng xã hội có thể làm lộ thông tin cá nhân.
Nền tảng mua sắm trực tuyến
Nền tảng mua sắm trực tuyến yêu cầu thông tin đăng ký, chẳng hạn như số điện thoại di động, địa chỉ, số thẻ và tài khoản. Thông qua những thứ này, tội phạm công nghệ có thể lấy thêm thông tin cá nhân từ dữ liệu, không gian mạng và các kênh khác.
Từ các hoạt động khảo sát
Trên đường phố, đôi khi người ta bắt gặp những lời mời tham gia khảo sát câu hỏi, rút thăm trúng thưởng mua sắm hoặc đăng ký thẻ thành viên miễn phí và các hoạt động khác. Họ thường yêu cầu người qua đường điền chi tiết liên hệ và địa chỉ nhà, số điện thoại, tương đương với việc tự mình cung cấp thông tin một cách công khai.
Các email (thư điện tử) có nội dung khảo sát, đánh giá cũng thường thu thập thông tin một cách tương tự.
Từ sơ yếu lý lịch online (CV cá nhân)
Hầu hết mọi người tìm việc bằng cách nộp hồ sơ trực tuyến và thông tin cá nhân trong hồ sơ luôn có sẵn, nội dung này có thể bị lợi dụng để buôn bán với giá rất rẻ. Tội phạm có thể sử dụng những thông tin cá nhân này để lấy lòng tin của bạn và tấn công lừa đảo.
Từ các cửa hàng photocopy
Thông tin cá nhân thường được yêu cầu để đăng ký nhiều kỳ thi khác nhau và các lớp học trực tuyến của trường, ngoài ra còn rất nhiều giấy tờ liên quan khác có chứa thông tin cá nhân cụ thể. Để kiếm lời, một số cửa hàng in, photocopy sẽ lưu thông tin khách hàng vào hồ sơ rồi bán lại.
“Dịch vụ được cá nhân hóa” làm rò rỉ quyền riêng tư
Nhiều dịch vụ được cá nhân hóa yêu cầu thông tin cá nhân. Lấy LBS (dịch vụ định vị dựa trên vị trí) làm ví dụ, nhiều doanh nghiệp hợp tác với các trang mạng xã hội để xác định vị trí của người dùng thông qua mạng không dây để đẩy sản phẩm hoặc dịch vụ. Điều đáng sợ hơn nữa là người dùng bị “theo dõi” trong thời gian thực, mở ra cánh cửa cho các vụ lừa đảo, bắt cóc và tống tiền.
Những gợi ý sau sẽ giúp bạn tránh xa các vi phạm quyền riêng tư
Đầu tiên, khi xử lý tài liệu có chứa dữ liệu thông tin cá nhân, hãy xóa thông tin cá nhân trước khi thải bỏ. Nếu sử dụng mạng công cộng bên ngoài, bạn phải xóa sạch dấu vết khi ngoại tuyến, hoặc bật chế độ riêng tư (ẩn danh). Hạn chế để lại thông tin cá nhân khi sử dụng Internet.
Với những người phải chia sẻ số điện thoại để liên lạc thường xuyên, hãy ngăn cách các số bằng dấu “-” để tránh bị tra cứu. Thận trọng khi đăng ảnh trên phần tin của các mạng xã hội, cố gắng không đăng ảnh chứa thông tin cá nhân, bởi nhiều người lạ không phải là bạn bè cũng có thể xem được.
Trong trường hợp bình thường, sơ yếu lý lịch chỉ cung cấp những thông tin cần thiết, đừng quá chi tiết về thông tin gia đình, số ID…Cố gắng sử dụng các mật khẩu phức tạp hơn khi đăng ký trên nền tảng xã hội và nền tảng mua sắm trực tuyến khác nhau.
Hãy nhớ tắt chức năng Wi-Fi của điện thoại di động kịp thời và hạn chế sử dụng Wi-Fi miễn phí ở những nơi công cộng nếu không đảm bảo được yếu tố bảo mật.
Trên đây là những nguyên nhân bị leak thông tin trên mạng, hãy tham khảo qua thật kỹ và cẩn thận trong quá trình sử dụng những dịch vụ trên nhé.
